มาทำความรู้จักตราสารหนี้ในฉบับเข้าใจง่าย

ตราสารหนี้ หุ้นกู้ หรือ Bond เป็นเครื่องมือทางการเงินที่ให้โอกาสสำหรับบริษัทที่จะกู้เงินกับประชาชนทั่วไปแทนที่จะไปกู้กับธนาคารที่มีอัตราดอกเบี้ยแพง สำหรับประชาชนแทนที่จะไปฝากเงินกับธนาคารที่ให้ดอกเบี้ยต่ำ ประชาชนสามารถนำเงินไปลงทุนในตราสารหนี้ที่ดอกเบี้ยมากกว่าฝากเงินกับธนาคาร

สิ่งที่แตกต่างระหว่างการกู้เงินกับธนาคารกับการออกตราสารหนี้คือการที่บริษัทมีเจ้าหนี้จำนวนมาก

ความเสี่ยงตราสารหนี้เมื่อเทียบกับหุ้นสามัญ

ตราสารหนี้กับหุ้นสามัญถ้าเปรียบเทียบโดยบริษัทเดียวกัน ความเสี่ยงตราสารหนี้จะน้อยกว่าหุ้นสามัญ เนื่องจากเมื่อบริษัทเลิกกิจการและมีการแบ่งทรัพย์สิน ต้องให้จัดการทรัพย์สินให้กับเจ้าหนี้ก่อนผู้ถือหุ้น ดังนั้นเจ้าหนี้จะมีโอกาสได้รับเงินต้นมากกว่าผู้ถือหุ้น

ผลตอบแทนตราสารหนี้เปรียบเทียบกับหุ้นสามัญ

ตราสารหนี้จะให้ผลตอบแทนที่ตายตัว เช่น หากกำหนดให้จ่ายดอกเบี้ย 4 % ของเงินต้นไม่ว่ากำไรบริษัทจะเป็นเท่าไหร่ก็จะต้องจ่ายดอกเบี้ยที่ 4% ในทางกลับกันสำหรับหุ้นสามัญสามารถได้รับผลตอบแทนที่เพิ่มขึ้นหรือลดลงได้ขึ้นอยู่กับกำไรบริษัท ถ้าบริษัทสามารถทำกำไรได้มาก จะปันผลได้มากขึ้น

ประเภทตราสารหนี้มีหลายประเภทขึ้นอยู่กับวิธีการแบ่งประเภท                                                                                            

การแบ่งประเภทตราสารหนี้ตามผู้จำหน่ายตราสารหนี้

สำหรับตราสารหนี้จะมีผู้จำหน่าย 2 ประเภทหลักๆ คือ ภาคเอกชน ก็คือบริษัท อีกส่วนคือภาครัฐบาล

สำหรับตราสารหนี้ของรัฐบาลจะไม่เรียกว่าตราสารหนี้แต่จะเรียกว่าพันธบัตรรัฐบาล

แบ่งตามสิทธิการไถ่ถอน

ตราสารหนี้โดยปกติจะมีการกำหนดว่าจะมีการไถ่ถอนเมื่อไหร่ แต่มีตราสารหนี้บางประเภทที่สามารถไถ่ถอนได้ก่อนกำหนดโดยแบ่งเป็น

ทรัพย์สินค้ำประกัน

จะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือตราสารหนี้มีหลักประกันและหุ้นกู้ไม่มีหลักประกัน

ตราสารหนี้มีหลักประกัน (Secured Bond)

หมายถึงตราสารหนี้ที่มีสินทรัพย์ค้ำประกันไว้ หากเกิดการผิดการชำระหนี้สามารถนำทรัพย์สินมาแบ่งกันได้ และเจ้าหนี้รายอื่นไม่มีสิทธิที่จะได้ทรัพย์สินทีค้ำประกันตราสารหนี้ได้

ตราสารหนี้ไม่มีหลักประกัน (Unsecured Bond)

หมายถึงตราสารหนี้เมื่อมีการผิดชำระหนี้ ต้องแบ่งทรัพย์สินกับเจ้าหนี้รายอื่นๆด้วย

การซื้อตราสารหนี้

การซื้อตราสารหนี้จะมีด้วยกัน 2 แบบคือการซื้อขายตลาดแรกและตลาดรอง

การซื้อตราสารหนี้ตลาดแรกคือการไปซื้อหุ้นกับบริษัทหรือรัฐบาลที่เป็นผู้ออก อาจจะซื้อผ่านตัวแทนที่บริษัทหรือรัฐบาลตั้ง เช่นที่ธนาคาร

การซื้อขายตลาดรอง คือการซื้อขายโดยการซื้อต่อจากผู้ถือหุ้นรายอื่นๆ สำหรับประเทศไทยจะมีแหล่งศุนย์รวมซื้อขายตลาดรองของตราสารหนี้ คือ BEX หรือ Bond Electronic exchange นั่นเอง